* وظیفه حوزه های علمیه

وظیفه خطیر حوزه های علمیه
یک عرضی هم دارم به اینهایی که کنار نشسته‏اند ، توی حجره‏ها نشسته‏اند ، توی خانه‏ها نشسته‏اند و وارد صحنه‏ها نیستند ، لکن اشکال می‏کنند ، یک عرضی به علمایی است که در این مسائل اشکال می‏کنند ، مصاحبه می‏کنند ، چیز می‏نویسند ؛ اشکال امر آسانی است ، انسان می‏تواند یک جایی بنشیند و فکر خودش را جمع بکند و اشکال بکند ، آنچه مشکل است حل اشکال است . ما امروز چندهزار قاضی در این کشور لازم داریم ، قاضی‏ای که قاضی شرع باشد . این آقایان باید یکی از چند امر را قبول بکنند ؛ یا قبول بکنند که اصل قضا را در این جمهوری اسلامی حذف بکنند ، اصلاً قضاوت هیچ نباشد ، هرج و مرج باشد ، هر کس مال هر کس را برد و ناموس هر کس را تجاوز کرد و هر کس را کشت یک محل رسیدگی نباشد ، این یک فرض است . فرض دوم اینکه نه ، باشد ، اما مثل سابق باشد ؛ مثل زمان رژیم پهلوی باشد ؛ یعنی ، قاضی لازم نیست مسلمان باشد . از قراری که به من گفتند ، در این قاضیها کمونیست هم بوده ، در این قاضیها مبتلای به مشروبات هم بوده . این علمای اعلام یا این را قبول کنند که نه ، لازم نیست که قاضی معمم و ملا باشد و اهل علم باشد ، به همان ترتیب سابق باشد و قضاوت به دست همان اشخاصی که سابق بودند باشد ، این هم یک فرض است . فرض دیگر این است که نه ، باید قاضی به دست همین طبقه‏ای که شرع معین کرده است باشد . آقایان می‏دانند که حوزه‏های علمیه در ایران و در خارج ، از باب اینکه قضاوت از آنها بکلی سلب شده بود ، مهیا نبودند برای اینکه قاضی تربیت کنند و ما امروز چندهزار قاضی لازم داریم و کمبود داریم . آقایان به جای اینکه بنشینند و بگویند بچه طلبه‏ها دارند قضاوت می‏کنند ، خودشان هم بیایند قضاوت کنند ، کی جلویشان را می‏گیرد ؟ معرفی کنند هر عالمی در هر استانی که هست ، علمایی که لایق‏اند ، برای قضاوت و حاضرند برای قضاوت ، معرفی کنند ، شورای قضا قبول می‏کند . آن آقایی که می‏فرماید که این قضاوت قضاوت شرعی نیست ، خوب ، ایشان خودشان بیایند در راس قضاوت قرار بگیرند و در هر جایی که هستند معرفی کنند اشخاصی را که لیاقت برای قضاوت دارند ، تا آنها را قاضی قرار بدهند ، تا وقتی که وارد در عمل شدند ، بفهمند که مساله ، مساله آسانی نیست ، مساله‏ای است که حالا از صفر شروع شده است . اگر کمک کنند همه علمای بلاد و آنهایی که دلسوزند برای اسلام و در امر قضاوت می‏بینند که یک اشخاص غیر لایق هستند ، آنها بیایند خودشان متکفل قضا بشوند یا معرفی کنند اشخاص لایقی که می‏توانند قضاوت کنند . هر کس در هر جا هست پیدا کند قاضیهای شرعی اسلامی را و معرفی کند . بهتر نیست اینکه همه آقایان کمک کنند تا اینکه قضاوت به آنطوری که در اسلام است درست بشود ؟ این بهتر از این نیست که بنشینند و بگویند که بچه طلبه‏ها دارند قضاوت می‏کنند ؟ خیر ، بچه طلبه‏ها نیستند ، لکن قضاوت کار آسانی نیست ، تازه‏کارند . البته قضاوت به آن ترتیبی که در شرع مقرر شده و با آن شرایط به این آسانی نمی‏شود او را پیدا کرد و قاضی پیدا کرد ، لکن بهتر نیست که آقایان برای اینکه تا یک حدی این قضاوت به صورت واقعی شرعی درآید کمک کنند ، نه اشکال کنند ؟ اشکال را همه می‏توانند بکنند ، اما کمک بکنند . این علمای بلاد ، اینهایی که برای اسلام دلسوز هستند ، اینها بنشینند و پیدا کنند افراد را ، تربیت کنند افراد را . همان طوری که در قم الآن مشغولند برای پیدا کردن قاضی و تربیت کردن قاضی ، آقایانی هم که در بلاد دیگر هستند و خارج هستند از صحنه و نمی‏دانند که مساله چه مساله مشکلی است ، کمک کنند بر این مشروع و بر این امر شرعی . کمک کردن به امر شرعی تکلیف آقایان است یا فحاشی تکلیف آقایان است ؟ کمک کردن به اینکه قضاوت به طور شرعی انجام بگیرد یک تکلیف شرعی است یا اینکه به باد فحش گرفتن قضاوت را و جمهوری اسلامی را ؟ این امری است که من به علمای اعلام بلاد عرض می‏کنم که هر جا هستند و در هر ناحیه‏ای که هستند کمک کنند به این جمهوری نوپای اسلامی ؛ با هم همکاری کنند . اگر قاضیهای خوبی را در هر استانی پیدا کردند و معرفی کردند و شورای قضایی قبول نکرد ، آن وقت حق این دارند که [بگویند] شما قاضی خوب را قبول نکردید و قاضی بد به جای او گذاشتید . بهتر این است که آقایان ، کسانی که اشکال دارند ، بنشینند و رفع اشکال بکنند .
( بیانات امام در جمع علما و روحانیون آذربایجان ، صحیفه نور ، ج ۱۴ ، ص۷ – ۲۱۶ )
۶۰/۲/۲۱

تدریس قضا در حوزه‏های علمیه
در هر حوزه‏ای ، علمای آن حوزه قاضی درست کنند . یک کشور سی‏وچند میلیونی ، چند ، چندین هزار قاضی لازم دارد . و ما از باب اینکه قضاوت به عهده‏مان هیچ وقت نبوده است ، دنبال این نبوده‏ایم که مسائل قضا را بحث کنیم ، مسائل قضا را یاد بگیریم . و الآن ما برای قضاوت احتیاج داریم ، دنبال قاضی دارند می‏گردند . آقایان که می‏توانند قاضی بشوند ، می‏توانند کمک کنند به قضاوت ، تربیت کنند قضات را . کنار می‏نشینند و اشکال می‏کنند . اشکال آسان است ، حلش مشکل است . خوب بعد از آنکه ما افراد کم داریم ، کمبودی از حیث قضاوت – خصوصاً – در این مملکت کمبودی دارد ، آقایان مکلف نیستند که تربیت کنند قضات را ؟ حوزه‏های علمیه موظف نیستند که حالا که قضاوت می‏خواهد به طور مشروع عمل بشود ، قاضی‏اش هم باید قاضی شرعی باشد ، این می‏شود به اینکه همه کنار بنشینند و هی اشکال کنند ؟ اول اشکال به خود آقایانی است که کنار می‏نشینند . خود آقایان وارد بشوند در میدان .
آقا اسلام امروز آمده است در اینجا و می‏خواهد پیاده بشود و فریاد می‏زند که نصرت کنید ! نصرت این است که قاضی لازم داریم .
( بیانات امام در جمع روحانیون تهران ، صحیفه نور ، ج ۱۵ ، ص۲۰۶ – ۲۰۵ )
۶۰/۸/۴

تربیت قضات در حوزه‏های علمیه
ما باید قاضی تحویل جامعه بدهیم ، یعنی ، حوزه‏های علمیه باید قاضی تهیه کنند ، فقهایی که از قضاوت ، توجه به قضاوت دارند و در قضاوت رای دارند ، آنها را باید تربیت کنند و آنها هم دیگران را تربیت کنند تا اینکه ان‏شاءاللَّه ، قضیه قضاوت حل بشود . کار بسیار مشکلی است ، لکن باید بشود . البته کار مشکل است ، لکن باید بشود و این باید هم به عهده علمای بلاد و علمای حوزه‏هاست ، بالخصوص .
( بیانات امام در جمع روحانیون تهران ، صحیفه نور ، ج ۱۵ ، ص۲۰۶ )
۶۰/۸/۴

رفع مشکل کمبود قاضی
البته کمبودهایی داریم از قبیل کمبود قاضی ، کمبود مبلغ ، که این به عهده علمای حوزه علمیه قم و سایر حوزه‏هاست که با کمال کوشش در این مطلب پافشاری کنند . و وجود قاضی امروز خیلی محل احتیاج است و چند هزار قاضی ما لازم داریم ، ایران لازم دارد و آن باید به همت والای علمای بلاد و مدرسین محترم حوزه علمیه قم – ایّدهم اللَّه تعالی – این کمبود ولو به دراز مدت ، اما نه خیلی دراز مدت ، این کمبود ان‏شاءاللَّه ، حل بشود و حل می‏شود .
( بیانات امام در جمع دانشجویان مدرسه عالی قم ، صحیفه نور ، ج ۱۶ ، ص۱۸ )
۶۰/۱۱/۴

حرکت انقلابی در حوزه‏های علمیه
از جمله کمبودهای چشمگیر که پس از انقلاب ناگهان با آن مواجه شده و هستیم کمبود قاضی شرع و مبلّغ اسلامی است . امروز هزاران قاضی و مبلّغ مورد حاجت است ، که باید با همت اکابر و علما و مدرسین و فضلای حوزه‏ها در سراسر کشور ، خصوصاً قم ، مشهد و شهرستانهای بزرگ ، تربیت شوند . از گوشه و کنار کشور قاضی می‏خواهند و مبلّغ ؛ و هرروز احتیاجات روز افزون می‏شود . حوزه‏های علمیه باید با صرف وقت برای این امر بسیار مهم کوشش خستگی ناپذیر نموده و بپاخیزند ؛ البته در قم به همت فضلا و مدرسین محترم این امر شروع شده است لکن چون حجم کار بسیار زیاد است ، لازم است حوزه‏ها تعلیماتشان را افزایش دهند که ان‏شاءاللَّه این کمبودها تا چند سال دیگر رفع شود .
( پیام امام به مناسبت سومین سالگرد پیروزی انقلاب ، صحیفه نور ، ج ۱۶ ، ص۴۷ )
۶۰/۱۱/۲۲

توجه حوزه‏ها به امر قضا
من از حوزه‏های علمیه و از علمای اعلامی که در بلاد هستند و از فضلایی که در حوزه‏ها هستند ، از آنها می‏خواهم که در این امور ، در امور قضایی و در امور دادگستری به این کشور کمک کنند . و حوزه‏ها می‏توانند در عین حالی که حوزه بقایش هست و باید باشد ، می‏توانند عده به مقداری که احتیاج هست به قضای ، تحویل بدهند قاضی را ، تربیت کنند قاضی را . این یک امر مهمی است برای اسلام و برای مسلمین . اعراض مردم دست قضات است ؛ باید آنها را ، هم تعلیم کنند و هم تربیت کنند تا بیایند و خدمت کنند به این کشور .
( بیانات امام در جمع کارکنان صنایع دفاع ملی ، صحیفه نور ، ج ۱۷ ، ص۱۵۴ )
۶۱/۱۰/۲۶

تحول در تعلیمات حوزه‏های علمیه
در فکر این مسائل ، حوزه‏ها نبودند ، یعنی حوزه‏ها دنبال همان احکامی بودند که رایج بین خودشان هست و محل ابتلای مردم است ، مساله دولتی در پیش نبود که راجع به این هم فکری بکنند . تازه این کار واقع شده است و حوزه‏ها هم دنبالش هستند که افراد تربیت کنند ، افراد پیدا کنند و من هم سفارش زیاد کرده‏ام و باز هم می‏کنم ؛ لکن این مساله البته مشکل است .
( بیانات امام در جمع مسئولین و حکام شرع دادگاهها ، صحیفه نور ، ج ۱۷ ، ص۱۷۸ )
۶۱/۱۱/۱۸

واجب کفایی برای حوزه‏های علمیه
قوه قضاییه که امروز برای قضای شرعی احتیاج مبرم به افراد عالِم متقی با فضیلت دارد ، حوزه‏های علمیه در هر جا هستند ، خصوصاً حوزه‏های بزرگ باید این مساله را یک واجب کفایی شرعی مهم تلقی نمایند . و برای این مقصد مهم اسلامی از علمای موجود در حوزه‏ها و شهرستانها دعوت نمایند . و همه علمای اعلام می‏دانند که قضا امر بسیار مهمی است که در رژیمهای طاغوتی به دست اشخاصی که اکثریت آنان صلاحیت نداشته‏اند سپرده شده بود . در رژیم سابق ما معذور بودیم ، چون اشخاص صلاحیتدار را در هیچ امری ، چه رسد به قضای شرعی ، نمی‏پذیرفتند ، ولی امروز که قضای اسلامی می‏خواهد اجرا شود عذری نیست . و بر اشخاص صلاحیتدار واجب است تا حد کفایت به این واجب عمل کنند و دیگران را هدایت نمایند و بسیج کنند . و نیز لازم است حضرات مدرسین محترم حوزه‏ها و علمای اعلام و مجتهدین عظام ، کتبی را که به آنها علوم غریبه نام می‏نهادند – زیرا در بحثها و حوزه‏های علمی منسی بودند ، چون محل ابتلا نبودند – امروز که شدیداً به آنها احتیاج است ، مثل کتاب قضا و شهادات و قصاص و حدود و دیات و دیگر کتب محل حاجت را مورد بحث و تدریس و تحقیق قرار دهند ، که در آینده مثل امروز گرفتار کمبود اشخاص نباشیم . امید است برای رضای خدای تعالی و برای عمل به وظیفه ، به این امر توجه زیاد شود ، و مساله قضا که امروز از مشکلات جمهوری اسلامی است به برکت مراجع بزرگ و علمای اعلام حل شود .
( پیام امام به مناسبت چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب ، صحیفه نور ، ج ۱۷ ، ص۲۰۱ )
۶۱/۱۱/۲۲

تکلیف حوزه‏های علمیه
ما هی بنشینیم که کی برای ما انجام بدهد ، کی قوّه قضاییه را اداره کند ، غیر از حوزه‏های علمیه ، کی قدرت این مطلب را دارد ؟ البته ، هم باید به‏فکر آتیه باشند و درست کردن یک قاضیهای صالح بزرگ ، و هم الآن که ما گرفتار هستیم و بخواهیم معطل بماند قضا ، بخواهد معطل بماند اصلش رسیدگی به گرفتاریهای مردم ، امروز با اجازه فقها ، خوب ، یک عده‏ای باید متصدی این امر بشوند که می‏دانند به طور – فرض کنید – تقلیدی هم حتی کار را انجام بدهند و این یک تکلیفی است از برای همه ما .
( بیانات امام در جمع اعضای هیات دولت ، صحیفه نور ، ج ۱۷ ، ص۲۲۰ )
۶۲/۱/۱

حوزه‏های علمیه و تربیت نسل جوان
آنقدری که قاضی لازم دارند ، حوزه‏ها ندارند ، حوزه‏ها تربیت قضات را نکرده‏اند ، یک عده پیرمردها هستند لکن آنها نمی‏روند سراغ این کارها . ما الآن نسل جوان را باید برای قضاوت ، برای تبلیغ تربیت کنیم . برای قضاوت که واجب است ، واجب کفائی است برای همه ، باید تربیت کنیم که این واجب کفائی تحقق پیدا بکند .
( بیانات امام در جمع استادان جامعه الامام صادق ، صحیفه نور ، ج ۱۸ ، ص۱۰۰ )
۶۲/۶/۱۵

بسیج شدن حوزه‏های علمیه
من امیدوارم که همه علمای بلادی که در سرتاسر ایران هستند و تمام حوزه‏هایی که در سرتاسر ایران هستند ، اینها این جمهوری را که از خودشان می‏دانند ، آن چیزهایی که نقص وارد می‏شود در اینها و احساس می‏کنند که ناقص است ، جدیت کنند کامل بشود .
کشور امروز مال خود شماست و خود شما باید اداره کنید . قوه قضاییه امروز قوه قضاییه اسلامی‏است و رو به اسلام دارد می‏رود و باید خود علمای اسلام این را تقویت کنند ، و افراد را بفرستند . علمایی که در بلاد هستند یا خودشان یا کسانی که مربوط به آنهاست و می‏توانند قضاوت کنند ، پیشنهاد کنند که وارد بشوند در این قوه قضاییه تا ان‏شاءاللَّه رفع نقیصه به همه معنا بشود . نباید ما حالا بنشینیم امید این پیدا کنیم که خیر ، خودش می‏شود . نه ، هیچ امری خودش نمی‏شود ، با کوشش ، امرها تحقق پیدا می‏کند . و در واقع قضا هم از باب اینکه یک واجب شرعی است بر همه مگر اینکه به مقدار کفایت داشته باشیم ، از این جهت ، این عمل به یک وظیفه شرعی و اسلامی‏است و عذری نیست از برای ما امروز که بگوییم ما نتوانستیم ، یا ما داخل کار نبودیم . نخیر ، همه شما ، هر یک از آقایان در هر جا هستند اینها پیشنهاد کنند و وارد بشوند قوه قضاییه را تقویت بکنند . کسانی که در حوزه‏ها هستند و آنهایی که درس خوانده هستند و در حوزه‏ها دیگر سمت مدرسی و اینطور چیزها را ندارند ، آنها هم تشریف بیاورند و این قوّه قضاییه را تقویت بکنند تا ؛ ان‏شاءاللَّه درست بشود … حوزه‏ها مهیا نبودند و دست شان از قضا کوتاه بوده و مهیا برای این کار نبودند ، حالا که مهیا شدند . حوزه‏ها هم به راه افتادند برای اینکه ، این کار را تتمیم کنند . و دروسی راجع به قضا در حوزه‏ها درست عمل بشود و درس‏هایی گفته بشود تا اینکه ان‏شاءاللَّه به زودی این پرسنلی که ایشان ( آیت الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی ، رئیس دیوان عالی کشور )
می‏گویند که باز به قدر پانصدنفر ناقص داریم ان‏شاءاللَّه درست بشود . این پانصد نفر در حوزه اصفهان و مشهد و تبریز و سایر جاها چیزی نیست . خوب می‏توانند از اینجا بیایند و قم هم که خوب کمک می‏کند و امیدوارم که ان‏شاءاللَّه همه موفق باشید و خداوند همه را تایید کند که خودمان کارهای خودمان را انجام بدهیم .
( بیانات امام در جمع اعضای شورای عالی قضایی ، صحیفه نور ، ج ۱۸ ، ص ۱۶۶ )
۶۲/۸/۲۹

تلاش حوزه برای تربیت قاضی
حوزه‏های علمیه ، که باید قاضی جامع‏الشرایط تحویل دهند ، از همه اموربویژه قضاوت به طور مایوسانه بر کنار بودند ، همت علمای اعلام وفقهای بزرگ مصروف به کتب عبادی فقه و بعضی کتب معاملات گردید و از تحویل صدها قاضی ، قاضی جامع الشرایط ، عاجز بودند . ناچار برای‏کوتاه کردن دست قضات بی‏اعتنا به احکام اسلام و احیاناً ضد اسلام از اعراض و نفوس ملت و معطل نماندن قضاوت که موجب هرج و مرج و هجوم به اعراض و اموال می‏گردید ، عده‏ای از فضلای متدین که مسائل قضا را ولو تقلیداً می‏دانستند مجاز در امر قضاوت شدند و از حوزه‏هاخواسته شد که در تربیت قضات عنایت بیشتری کنند که این امرمهم حیاتی به وجه شایسته ولو در درازمدت تحقق یابد . و با جدیت‏شورای محترم قضایی تاکنون پیشرفتهای چشمگیری شده است لکن کافی نیست . و لهذا از حوزه‏های علمیه تقاضا می‏شود که در این امر اهتمام بسیار نمایند که این واجب مهم کفایی به حد کفایت برسد .
( پیام امام به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ، صحیفه نور ، ج ۱۹ ، ص۱۰۷ )
۶۳/۱۱/۲۲

حوزه‏های علمیه و خدمت به اسلام و کشور
مطلبی که راجع به قضاوت عرض می‏کنم ، یک صحبت راجع به این است که باید پرسنل این قوه تقویت بشود و این یک جهتش به عهده حوزه‏های علمیه سرتاسر کشور است و خصوصاً حوزه علمیه قم . مساله‏قضا یک مساله مهمی است که سر و کارش با همه حیثیت کشوراست و مسلمانان است . و آن‏قدری که اسلام درباره قضا سفارش کرده است ، شاید کمتر در چیزهای دیگر سفارش کرده باشد . بنابراین ، یک تکلیف است بر همه کسانی که می‏توانند قضاوت کنند و در حوزه‏هامعطل مانده‏اند . خیلی اشخاص هستند که اگر توجه به این مساله داشته باشند که یک تکلیفی است ، بر همه هست تا آن جایی که به مقدارکفایت تحقق پیدا بکند ، و الّا واجبات کفاییه هم بر همه آحاد واجب‏است . وقتی وجوب برداشته می‏شود که به مقدار کفایت ، این عمل تحقق پیدا کرده باشد . بنابراین ، به عهده همه حوزه‏های علمیه سرتاسری است که در این امر اهتمام کنند ؛ افرادی که در آنجا قدرت این معنا را دارند که قضاوت کنند ، بیایند مشغول کار بشوند . این یک خدمتی به اسلام است ، یک خدمتی به کشور است و یک تکلیفی است که خدای تبارک و تعالی بر همه کرده است و امیدوارم که این کار را انجام بدهند .
( بیانات امام در جمع اعضای شورای عالی قضائی ، صحیفه نور ، ج ۱۹ ، ص ۱۹۲ )
۶۴/۵/۸

بالا
فهرست اصلی
* وظیفه روحانیون

در صحنه بودن روحانیت
علما باید کمک کنند به این جمهوری اسلامی ، کنار ننشینند . کنار نشستن مثل کنار نشستن صدر مشروطیت است ، و حالا بدتر از آن وقت است . کنار ننشینند و بگویند که قضاوت کذا و کذاست . خوب قضاوت به عهده شماهاست . اسلام قضاوت را به عهده فقها گذاشته است . شما کنار می‏نشینید و می‏گویید که چرا قضاوت خوب نمی‏شود ؟ ! قضاوت خود به خود خوب بشود ؟ قضاوت با کوشش شما باید خوب بشود .
( بیانات امام در جمع روحانیون تهران ، صحیفه نور ، ج ۱۵ ، ص۲۰۵ )
۶۰/۸/۴

اشکال بر خرده‏گیران
اگر ما برویم کنار و صحنه را رها کنیم کی می‏تواند قضاوت را اداره کند ؟ کی می‏تواند قاضی درست کند ؟ ما قضاوت لازم نداریم ؟ دارند الآن می‏گویند ما قضاوت شرعی می‏خواهیم بکنیم ؛ کی باید این کار را انجام بدهد ؟ ما بنشینیم کنار و بگوییم که بچه‏ها رفتند ، دارند قضاوت می‏کنند ! خوب شما که بزرگان هستید بیاید درست کنید . بچه‏ها هم نیستند ، منتها به نظر شما می‏آید که بچه‏ها هستند . نخیر ، بچه‏ها نیستند و قضاتی که هستند از امثال شماها بهترند . لکن شماهایی که نشسته‏اید کنار و قلمها را به دست گرفته‏اید و هی اشکال به جمهوری اسلامی می‏کنید ، جمهوری اسلامی اشکالی در آن هست ، یعنی اصل اساس جمهوری اسلامی را در آن اشکال دارید و می‏گویید رژیم شاهنشاهی خوب است ؟ ! آدم اینقدر چشم و گوشش باز باشد و نبیند چیزی را و نفهمد چیزی را ؟ ! آنهمه جور و ستمی که در زمان آنها بود و آنهمه مفاسدی که در زمان آنها بود و آنهمه فحشایی که و مراکز فحشایی که بود و آنهمه خَمرفروشی و امثال اینها که بود ، الآن دیگر هیچ چیز آن نیست ، زمان او بهتر از حالاست ؟ ! آن وقت شما می‏توانستید یک اشکال بکنید به آنها ؟ زبانهایتان یا تبع آنها بود یا بریده می‏شد .
خوب امروز ، الآن می‏گویند ما قاضی لازم داریم . شما هم می‏گویید که اینها جوانند ، نمی‏توانند قضاوت کنند . خوب ، شما بیایید قضاوت کنید . شما لااقل ، یک نفر قاضی هستید بیا ، قاضی بشو ! چرا اشکال می‏کنید ؟ اشکال به خود شما وارد است که وارد نمی‏شوید . خودتان نمی‏توانید ، سنتان اقتضا نمی‏کند ، حالتان اقتضا نمی‏کند ، قاضی تربیت کنید و همین طور سایر چیزها را .
( بیانات امام در جمع روحانیون تهران ، صحیفه نور ، ج ۱۵ ، ص ۲۰۷ – ۲۰۶ )
۶۰/۸/۴

احیای کتاب القضاء
باید حوزه علمیه ایجاد کنند و افراد را برای آتیه تربیت کنید الآن اگر ما در مسئله قضاوت که یکی از مسائل مهم اسلام است و با نوامیس و جان و مال مردم سر و کار دارد کمبود داریم ، برای این است که در گذشته قضاوت به دست روحانیون نبود تا افراد را تربیت کنند و اصلا در گذشته کتاب قضا یک کتاب منسی بود . در نتیجه امروز که آزاد شده است و به دست شما اداره میشود ، می بینیم که افراد نداریم و دچار مشکل شده ایم که ان شاء الله با همت همه این مشکل برطرف خواهد شد .
( بیانات امام در جمع ائمه جمعه استان گیلان ، صحیفه نور ، ج ۱۶ ، ص۵ )
۶۰/۱۰/۲۳

وجوب دخالت در امر معطل قضا
واجب است بر همه اشخاصی که از آنها قضاوت می‏آید ، در این امر داوطلب بشوند تا به امر قضا وادار بشوند و این نقیصه را از بین ببرند . مدرسین محترم حوزه علمیه قم ، که بحمداللَّه ، بسیار فعال هستند ، باید این مساله را در حوزه علمیه قم مطرح کنند که امروز اشخاصی که صلاحیت دارند ، ولو تقلیداً برای قضاوت ، این اشخاص اسم نویسی کنند و بیایند در این مواردی که ، زندانهایی که اشخاص هستند تا اینکه حل این قصه بشود که مثلاً ، اشخاصی باید زود کارشان تمام بشود و ما نداریم افراد . این یک امر واجبی است ؛ یعنی ، بر همه واجب است تا آن وقتی که آن مقداری که احتیاج است بر آورده بشود .
گاهی وقتها انسان به واسطه احتیاط ، خلاف احتیاط می‏کند . احتیاط می‏کند فلان آقا که امر قضا مشکل است و نمی‏شود رفت و نمی‏شود کرد و اینطور چیزها ، با اینکه واجب کفایی ، واجب عینی است اول به همه . وقتی یک عده‏ای عمل کردند و کفایت حاصل شد ، آن وقت از دیگران ساقط می‏شود ، والّا همه معاقب هستیم اگر چنانچه قضا به زمین بماند ، و احتیاط بر این است که وارد بشوند ؛ یعنی ، امری است واجب ، معلوم الوجوب ؛ این احتیاط می‏کنند ، این عذر نمی‏تواند باشد . یا اشخاصی مثلاً می‏خواهند ادامه بدهند تحصیلاتشان را و باید هم ادامه بدهند ، اما در یک وقتی که یک واجبی به عهده آنها هست ، نمی‏توانند به این امر مستحب بسیار ارزنده مشغول باشند ؛ باید بروند این کار را به اندازه کفایت انجام بدهند که مبادا – خدای نخواسته – یک نفر آدم بیگناه [باشد که] به کارش رسیدگی نتوانستند بکنند . باید بیایند آقایان و وارد بشوند و رسیدگی بکنند . و این امر را من امروز به عهده مدرسین قم و علمای مشهد و اصفهان و جاهای دیگری که حوزه‏های علمیه هست ، این عهده آنها می‏گذارم که آنها خودشان به فکر این باشند که افراد را بخواهند و افراد را تشویق کنند ، به هر ترتیبی که می‏توانند ، و تحذیر کنند از اینکه یک امر واجب شرعی است ، نمی‏شود یک امر واجب شرعی زمین مانده [باشد] و من مشغول نماز شب بشوم . وقتی آن واجب شرعی است ، اگر مزاحم با هر مستحبی بشود ، آن واجب شرعی را باید من عمل کنم . این یک مساله است که لازم است که تذکر داده بشود ، و آقایان مدرسین هم و علمای اعلام بلادهم تذکر بدهند و این نقیصه را کم کنند تا اینکه این مشکل حل بشود .
( بیانات امام در جمع روحانیون کاروانهای حج ، صحیفه نور ، ج ۱۶ ، ص۲ – ۲۵۱ )
۶۱/۵/۳۱

قضاوت ، حق روحانیون
با اینکه قضاوت یک امری است که به حسب حکم الهی حق روحانیون است ، و تا زمانی که رژیم سابق بود همان طوری که همه را از حقوق خودشان محروم کرده بود این حق الهی هم که برای آنها در عین حالی که رنج دارد ، لکن حقش بود ، باید به آن قیام کنند ، نمی‏توانند تخلف کنند .
الآن هم که آقایان در هر جا باشند و خدمت بکنند اینطور نیست که بخواهند یک جایی را قبضه کنند .
( بیانات امام در دیدار با قضات کشور ، صحیفه نور ، ج ۱۷ ، ص۱۴۹ )
۶۱/۱۰/۱۹

سیمای حقیقی قضا
امروز ما قاضی لازم داریم . قضاوت ، شما می‏دانید که در طول مدت سلطنت ، به دست روحانیون نبود که به حسب احکام اسلام مختص به آنهاست . قضاوت به یک صورت مشوه درآمده بود و قاضی یک آدمی بود که به حسب اکثر که به درد هیچ چیز نمی‏خورد سیّما قضا
( بیانات امام در جمع کارکنان صنایع دفاع ملی ، صحیفه نور ، ج ۱۷ ، ص۱۵۱ )
۶۱/۱۰/۲۶

تکلیف اهل علم
مساله قضا یک مساله‏ای است که به عهده اهل علم است ، اینها مسئول هستند پیش خدا و نمی‏شود که انسان بنشیند نگاه کند و قضاوت به وضعی باشد که نتوانند ، شورای قضایی نتواند در هر جا یک قاضی متوسط بفرستد . البته آن قضایی که اسلام فرموده است و آن شرایطی که اسلام فرموده است باید بتدریج دنبالش برویم . باید حوزه‏ها دنبال این مطلب بروند که قاضی به آن نحوی که شارع مقدس مقرر فرموده است پیدا بکنند . لکن امروز که ما دستمان از آن مرتبه بالا کوتاه است نباید بنشینیم تا اینکه قضاوت به حال سابق باقی بماند .
( بیانات امام در جمع اعضای هیئت دولت ، صحیفه نور ، ج ۱۷ ، ص۲۱۹ )
۶۲/۱/۱

مسئولیت انقلابی روحانیون
امروز غیر از زمان سابق است که روحانیت نمی‏توانست کاری بکند ، بلکه روحانیت مسئول است ، نمی‏تواند کنار بنشیند و به دعا و ذکر مشغول گردد . احتیاجات ما زیاد است ، احتیاج به تبلیغ و احتیاج به قضاوت ، و در عین حال که شورای‏عالی قضایی زحمت کشیده است ، ولی کمبود قاضی وجود دارد . حوزه‏ها و علما باید همت کنند که درس قضا بگویند و قضات را از فنونی که در سابق ، مانند زمان حضرت امیر – علیه‏السلام – استفاده می‏شد آگاه کنند ؛ که مساله قضاوت تنها یک مساله علمی نیست ، بلکه یک مساله فنی هم هست ؛ که گاهی از همین طریق قاضی به اطمینان می‏رسد ، که در باب قضا حجت است .
( بیانات امام در جمع ائمه جمعه کشور ، صحیفه نور ، ج ۱۸ ، ص۱۵۱ )
۶۲/۸/۴

مسئولیت الهی روحانیون
روحانیون و علما و طلاب باید کارهای قضایی و اجرایی را برای خود یک امر مقدس و یک ارزش الهی بدانند و برای خود شخصیت و امتیازی قائل بشوند که در حوزه ننشسته‏اند بلکه برای اجرای حکم خدا راحتی حوزه را رها کرده و مشغول به کارهای حکومت اسلامی شده‏اند . اگر طلبه‏ای منصب امامت جمعه و ارشاد مردم یا قضاوت درامور مسلمین را خالی ببیند و قدرت اداره هم در او باشد و فقط به بهانه درس و بحث مسئولیت نپذیرد و یا دلش را فقط به هوای اجتهاد و درس خوش کند ، در پیشگاه خداوند بزرگ یقیناً مواخذه می‏شود و هرگز عذر او موجه نیست ، ما اگر امروز به نظام خدمت نکنیم و استقبال بی‏سابقه مردم از روحانیت را نادیده بگیریم ، هرگز فرصت و شرایط بهتر از این را نخواهیم داشت .
( پیام امام خطاب به مراجع اسلام و روحانیون ، صحیفه نور ، ج ۲۱ ، ص۱۰۰ )
۶۷/۱۲/۳